ABD tarihinin en temel vatandaşlık ilkelerinden biri, 14. Anayasa Değişikliği’nin tanıdığı doğum yoluyla vatandaşlık hakkıdır. Ancak Başkan Trump’ın bu hakkı kısıtlamayı hedefleyen yürütme emri, ülkede büyük bir tartışmayı tetikledi. Yüksek Mahkeme’nin verdiği son karar, hem göçmen ailelerin hem de anayasal koruma mekanizmalarının geleceği açısından bir dönüm noktası olarak öne çıkıyor. Peki tam olarak ne oldu, kimler etkilenecek ve önümüzdeki dönemde bizi neler bekliyor?
Ne oldu?
ABD Yüksek Mahkemesi, doğum yoluyla vatandaşlığı sona erdiren Başkan Trump’ın yürütme emrine yönelik açılan davalarda uygulanan ülke çapındaki tedbir kararlarının kapsamını daraltma kararı aldı. Karar, federal mahkemelerin tüm ülkeyi bağlayan geniş kapsamlı tedbir yetkisini sınırlandırıyor. Mahkeme, Trump yönetiminin talebi doğrultusunda, davacı olmayan kişileri kapsayan tedbirlerin “gereğinden fazla geniş” olduğuna hükmetti. Ancak yürütme emrinin Anayasa’ya uygun olup olmadığına dair kesin bir karar verilmedi. Federal kurumlara da politikanın nasıl uygulanacağına dair kamuoyuna duyuru yapmak için 30 günlük süre tanındı. Bu nedenle, yürütme emrinin uygulama rehberlerinin Temmuz sonuna kadar yayımlanması ve Ağustos ayından itibaren fiilen yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Bu karar ne anlama geliyor?
Bu karar, Amerika'da yargı sisteminin işleyişinde köklü değişikliklere işaret ediyor. Artık federal mahkemeler, hükümet politikalarını ülke genelinde durdurma konusunda çok daha sınırlı bir yetkiye sahip olacak. Trump yönetimi bu gelişmeyi, "Anayasa, güçler ayrılığı ve hukukun üstünlüğü için devasa bir zafer" olarak nitelendirdi.
Karşıt görüşte olan Hakim Sonia Sotomayor ise çoğunluğu hukukun üstünlüğünü koruma görevini terk etmekle suçladı. Sotomayor'a göre bu karar "anayasal hakları yalnızca teoride geçerli kılıyor" ve davada taraf olmayan kişileri savunmasız bırakıyor.
Kimler etkilenecek?
Eğer Trump’ın doğum vatandaşlığına dair politikası yürürlüğe girerse, 19 Şubat 2025 sonrası ABD’de doğan ve ebeveynlerinden en az biri vatandaş ya da daimi oturum sahibi olmayan yüz binlerce çocuk, vatandaşlık haklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacak. Bu çocukların “vatansız” kalmaları veya doğrudan sınır dışı edilme tehlikesi bulunuyor. Kararın ardından göçmen hakları savunucuları ve bazı eyaletler hızla toplu davalar açmaya hazırlanıyor.
Gelecekte ne olacak?
Önümüzdeki haftalarda federal kurumlar, yeni düzenlemelerin nasıl uygulanacağını açıklayacak. Aynı zamanda, insan hakları örgütleri ve göçmen destek grupları toplu davalar açarak kararın kapsamını sınırlamaya çalışacak. Yargı süreci ilerledikçe Yüksek Mahkeme’nin nihai olarak yürütme emrinin Anayasa’ya uygun olup olmadığına karar vermesi bekleniyor. Bu süreç, Amerika’da doğan çocukların vatandaşlık statüsü kadar, federal yargının yürütme üzerindeki denetim yetkisi açısından da tarihî bir sınav olacak.
Grape Law’ın uzman avukatları, vatandaşlık başvuru sürecinizde size yardımcı olabilir. Başvurunuzun ilk adımından son adımına kadar kapsamlı bir hizmet için [email protected]’a e-postalarınızı göndererek bize ulaşabilirsiniz.
