Çağımızın küresel ekonomisi, işletmelerin ve bireylerin farklı ülkelerde faaliyet göstermelerini daha da kolaylaştırıyor. Ancak bu durum, genellikle aynı gelirin birden fazla ülkede vergilendirilmesi sorununu da beraberinde getiriyor. İşte bu noktada, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları devreye giriyor.
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları, aynı gelirin birden fazla ülkede vergilendirilmesini önlemek ve böylece uluslararası ticaret ve yatırımları teşvik etmek için düzenlenen hukuki sözleşmelerdir. Bu anlaşmalar, ülkeler arasında vergi uyuşmazlıklarını çözmek ve vergi kaçakçılığını önleme konusunda da etkin olmaktadır.
Bu bağlamda, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye arasındaki anlaşma, her iki ülke için de oldukça önemli bir yer tutuyor. İki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin yoğun olması, anlaşmanın her iki taraf için de vergi mükelleflerine öngörülebilirlik ve hukuki belirlilik sağladığı anlamına gelir.
Amerika – Türkiye Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması Nedir?
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması, aynı gelirin iki farklı ülkede vergilendirilmesini önlemeyi amaçlayan uluslararası sözleşmelerdir. Bu anlaşmalar, vergi yükümlülüklerinin belirsizliği ve öngörülemezliği yatırımcılar için risk faktörü olduğundan, uluslararası ticaret ve yatırımların teşvik edilmesi amacıyla ülkeler arasında imzalanır.
ABD ve Türkiye arasındaki anlaşma 1996 yılında imzalanmış ve 1998 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu anlaşmanın temel amacı, her iki ülkede de faaliyet gösteren şirketlerin ve bireylerin çifte vergilendirme sorunundan korunmasını sağlamaktır.
Bu anlaşma, vergilendirilebilir gelir türlerini, vergilendirme hakkını hangi ülkenin elinde tutacağını ve anlaşmanın hangi durumlarda uygulanmayacağını belirler.
Anlaşma kapsamındaki gelir türleri şunlardır:
- Faiz
- Telif Hakkı
- Patent
- Ticari Marka
- Hizmet Gelirleri
- Emeklilik Gelirleri
- Gayrimenkul Gelirleri
Örneğin, bir Amerikan şirketi Türkiye’de sabit bir fiziksel işyeri olmadan iş yaparsa, bu şirketin sadece Türkiye’de elde ettiği gelir üzerinden vergilendirilmesi gerekir. Ancak bu durum, anlaşmanın ayrıntılarına ve şirketin faaliyetlerinin niteliğine göre değişebilir.
Anlaşmanın Kapsadığı Durumlar
Anlaşma, gelir vergisi, kurumlar vergisi ve miras vergisi gibi doğrudan vergileri kapsar. Buna kıyasla Katma Değer Vergisi (KDV) gibi dolaylı vergiler, anlaşma kapsamında yer almaz. Amerika’daki gelir vergisi sistemi Türkiye’nin aksine eyaletten eyalete değişebilir ve bazı eyaletlerde bireysel gelir vergisi bulunmaz.
Anlaşmanın kapsadığı diğer konular:
- Vergi mükellefleri: Anlaşma, her iki ülkede de vergi mükellefi olan bireyler ve kurumlar için geçerlidir. Bu, hem ülkede fiziksel olarak işletmesi bulunan hem de bulunmayan mükellefleri kapsar.
- Fiziksel işletme durumu: Fiziksel olarak işletmesi bulunmayan mükellefler için anlaşmanın geçerliliği, belirli koşullara ve istisnalara göre farklılık gösterebilir.
Bir örnekle açıklamak gerekirse, bir Türk şirketi Amerika’da bir yan kuruluş kurarsa ve bu yan kuruluş kar elde ederse, bu karın vergilendirilmesi Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması doğrultusunda düzenlenir. Yan kuruluşun gelirleri genellikle sadece Amerika’da vergilendirilir. Ancak bu gelirler Türkiye’ye aktarıldığında, Türkiye’de de vergilendirilebilir ve anlaşma, bu tür durumlar için bir vergi indirimi veya muafiyet sağlar.
İstisnai Durumlar ve Özel Hükümler
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA) genelde standardize edilmiş hükümler içerirken, her anlaşma belirli ülkelerin özel durumlarını ve ihtiyaçlarını dikkate alır. Amerika ve Türkiye arasındaki anlaşma da bazı özel hükümler ve istisnai durumlar içerir.
Özel hükümlerden bazıları:
- Emeklilik gelirleri ve sosyal güvenlik ödemeleri: Bu tür gelirlerin vergilendirilmesi, ödemelerin yapıldığı ülkenin vergi hukukuna tabi olur.
- Faiz gelirleri: Türkiye’deki bir bankanın ABD’deki bir mükellefe ödediği faiz gelirleri, sadece Türkiye’de vergilendirilmelidir. Bu hüküm, ABD’de çifte vergilendirme riskini ortadan kaldırır.
- Vergi kesintileri: Amerikan şirketlerinin yabancı şirketlere yaptığı ödemelerde vergi kesintisi yapması gereken durumlar için, Türk şirketlerinin ABD’den vergi indirimi veya iadesi talep etme hakkı vardır.
Anlaşmanın Uygulanması ve İlgili Diğer Hususlar
Amerika ve Türkiye arasındaki Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması, bir çerçeve sağlamakla birlikte, anlaşmanın uygulanması ve ilişkili diğer hususlar da önemlidir.
Anlaşmanın uygulanması:
- Vergi beyannameleri ve diğer belgelerin sunulması yoluyla her iki ülkenin vergi dairesi tarafından gerçekleştirilir.
- Mükellef, hem ABD’de hem de Türkiye’de vergi beyannamesi sunmalı ve bu beyanname, çifte vergilendirmeyi önleme hükümlerine uygun olmalıdır.
- Ülkeler arasında bilgi alışverişi de söz konusu olabilir. Bu, vergi kaçakçılığını önlemek ve vergi kanunlarının etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak için yapılır.
Bu yazımızda Amerika ile Türkiye arasındaki Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması konusuna değindik. İki ülkede de iştirakleri bulunan şirketlerin dikkatle takip etmesi ve doğru hukuki kararlar alması, gelecekte oluşabilecek cezai yaptırımları engellemek adına oldukça önemlidir.
Konu hakkında daha fazla bilgi almak, Amerika’da şirketinizi büyütmek ya da Amerikan vergi sistemi hakkında bilgi edinmek için bizimle iletişime geçebilir veya randevu alarak görüşebilirsiniz.
Kategoriler
